مفهوم رفتار درمانی دیالکتیکی چیست؟

رفتاردرمانی دیالکتیکی یا DBT به عنوان یکی از روش ‌های درمانی موثر برای اختلالات روانی شناخته می‌شود. این روش درمانی در دهه ۱۹۷۰ توسط مارشا لاینهان در دانشگاه واشنگتن ساخته شد. در این روش درمانی، مفاهیم دیالکتیکی (اصطلاحی فلسفی برای تضادهایی مانند خوبی و بدی، یا موفقیت و شکست) برای بهبود رفتارهای افراد به کار گرفته می ‌شوند

در این محتوا با روانکده همراه باشید تا با مراحل درمان با رفتاردرمانی دیالکتیکی، کاربردهای آن در درمان اختلالات روانی، و نحوه کارکرد آن آشنا شوید.

رفتاردرمانی دیالکتیکی چیست؟

رفتاردرمانی دیالکتیکی یا DBT به معنای درمان دیالکتیک برای اختلالات شخصیتی، اضطراب، افسردگی و مشکلاتی همچون خودکشی، مصرف مواد، و اختلالات تغذیه است. این رویکرد درمانی در دهه ۱۹۷۰ توسط مارشا لاینهان برای درمان افرادی که از اختلال شخصیتی حدودی به نام اختلال شخصیتی مرزی رنج می ‌برند، توسعه داده شد. این رویکرد بر اساس دو دیدگاه دیالکتیک و رفتاردرمانی ساختاری ساخته شده است.

DBT تمرکز خود را بر توانایی‌های شخصی می‌ گذارد و به افراد کمک می ‌کند تا شناختی بهتری از خود داشته باشند و بتوانند بهترین تصمیم‌ ها را برای خود بگیرند. در DBT، تمرکز بر مهارت‌ های رفتاری، شناختی، اجتماعی و هیجانی است. این رویکرد درمانی شامل گروه‌های درمانی و مشاوره فردی است که به صورت هفتگی و به صورت طولانی‌ مدت ادامه می‌ یابد.

مراحل درمان با رفتار درمانی دیالکتیکی

رفتاردرمانی دیالکتیکی به عنوان یکی از روش‌ های درمانی برای مشکلات روانی شناخته شده است. این روش درمانی از چهار مرحله اصلی تشکیل شده است :

مرحله‌ ی شناخت (مرحله‌ی پایه‌ای) : در این مرحله، برای بررسی و فهمیدن مشکلات ، نیاز به تحلیل و بررسی دقیق و عمیق مشکلات داریم. در این مرحله، تمرکز بر روی شناخت عمیق عواطف ، اندیشه ‌ها و رفتارهای ناپسند است. هدف این مرحله، کاهش خطراتی است که ممکن است در طی درمان به وجود بیایند.

مرحله ‌ی اجماع : در این مرحله، باید مشتری را به پذیرش این واقعیت ترغیب کنیم که مشکلاتی که با آن ‌ها روبرو است، وجود دارد. به این ترتیب، مشتری در طول این مرحله می ‌تواند درک عمیقی از مشکلات خود داشته باشد.

مرحله ‌ی تغییر : در این مرحله، باید برای تغییر رفتار، استفاده از راهکارهایی از جمله مهارت‌ های ارتباطی، تمرکز بر روی هدف ، حل مشکلات ، برنامه ‌ریزی و مدیریت هیجانات و … کرد.

مرحله‌ ی حفظ : در این مرحله، تمرکز بر روی تثبیت تغییرات و ارزیابی وضعیت فعلی و رسیدن به بهبودی مداوم است.

ترکیب این چهار مرحله در درمان با رفتاردرمانی دیالکتیکی ، در کاهش افسردگی ، کاهش خطر خودکشی ، کنترل هیجانات و بهبود کیفیت زندگی کاربرد دارد.

بیشتر بخوانید: آیا رابطه جنسی در ایام خاص دینی مانند ماه محرم، رمضان یا شب قدر حرام است؟

کاربرد های رفتاردرمانی دیالکتیکی در درمان اختلالات روانی

رفتاردرمانی دیالکتیکی (DBT) یک روش درمانی مبتنی بر شواهد برای درمان اختلالات روانی است که برای نخستین بار توسط دکتر مارشا لاینهان در دهه ۱۹۸۰ توسعه داده شد. هدف این روش درمانی، کمک به مراقبت از افرادی است که در معرض خطر خودکشی و یا دارای اختلال شخصیتی حدی هستند.

DBT شامل چهار مرحله مشخص است. در مرحله نخست، مراقبت کننده با بیمار برای تشخیص دادن مشکلات و تعیین اهداف درمانی همکاری می‌ کنند. در مرحله دوم ، شیوه‌های مهارت‌های زندگی ارائه می ‌شوند تا افراد بتوانند مهارت ‌های ضروری برای مدیریت عواطف ، کنترل نوازش‌ های غیرفعال و بهبود روابط بین فردی خود را فرا بگیرند.

در مرحله سوم، مراقبت کننده و بیمار به روش‌ های مدیریت رفتار مانند بررسی فعالیت و برنامه ‌ریزی درمانی پرداخته و در نهایت در مرحله چهارم، مراقبت کننده به کمک بیمار برای پیشگیری از بازگشت به مشکلات قبلی و پیشرفت بیمار در روند درمانی همکاری می‌ کند.

کاربردهای رفتاردرمانی دیالکتیکی در درمان اختلالات روانی شامل اختلال شخصیتی حدی، اختلال دوقطبی ، افسردگی ، اضطراب ، اختلال اضطراب فراگیر، اختلال فراگیر شخصیت، اختلالات خوردن و عصبی رانشی و اختلالات استرس پس از سانحه می‌ شود.

در کل ، رفتاردرمانی دیالکتیکی در درمان اختلالات روانی مختلفی مانند افسردگی، اضطراب، اختلالات خوردن، اختلالات شخصیتی و اعتیاد موثر است. درمان با این رویکرد در بسیاری از مطالعات کنترل شده، بهبود قابل توجهی در نتایج درمانی در مقایسه با شرایط عادی و درمان های دیگر نشان داده است.

برای مثال، یک مطالعه نشان داد که درمان با رویکرد رفتاردرمانی دیالکتیکی برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ، بهبود قابل توجهی در افزایش عملکرد اجتماعی و کاهش علائم اختلال شخصیت مرزی نسبت به گروه کنترل نشان داد. همچنین ، درمان با رفتاردرمانی دیالکتیکی برای افرادی که درگیری با اعتیاد به مواد مخدر دارند، نیز موثر بوده است.

به طور کلی، رفتاردرمانی دیالکتیکی به عنوان یک رویکرد درمانی موثر در بسیاری از اختلالات روانی شناخته شده است و در بسیاری از موارد بهبود قابل توجهی در نتایج درمانی را به دنبال دارد.

سخن پایانی

رفتاردرمانی دیالکتیکی به عنوان یکی از روش‌های درمانی که برای افرادی با اختلالات روانی مانند اختلال افسردگی، اختلالات اضطرابی و اختلالات شخصیت گرایش گذار استفاده می‌شود، به دلیل تاکید بر تعاملات بین شخصیت‌ها و ارتباطات بین شخصیت و محیط اجتماعی، به عنوان یک روش درمانی موثر شناخته شده است.

این روش درمانی بر اساس اصولی از فلسفه دیالکتیک، فرایندهای شناختی و رفتاری و تمرکز بر تغییر الگوهای ناسالم در افراد، اثربخشی خود را در کاهش علائم اختلالات روانی و بهبود کیفیت زندگی افراد ثابت کرده است.